خانمان ریزش بناهای نوساز در ۴ منطقه تهران را بررسی می‌کند
جوانمرگ شدن ساختمان‌ها در پایتخت
تا دیروز دغدغه کارشناسان عمر کوتاه ساختمان‌ها بود، امروز در غرب و جنوب‌غرب تهران شاهد جوانمرگ شدن ساختمان‌های نوساز هستیم.
زهرا پیربداقی
تا دیروز دغدغه کارشناسان عمر کوتاه ساختمان‌ها بود، امروز در غرب و جنوب‌غرب تهران شاهد مرگ بناهای نوساز هستیم. براساس اخبار منتشرشده در حال حاضر مناطق ۲، ۹،۱۰،۱۱ گرفتار جوانمرگ شدن ساختمان‌ها شده‌اند. بلایی که در منطقه ۹ از محور دامپزشکی تا شهید نیارکی بیشتر به چشم می‌خورد.
بنا بر گزارش پژوهشکده سوانح طبیعی، علت ریزش و کج‌شدگی ساختمان‌های نوساز، ضعف خاک و در معرض سیلاب بودن است. دلیلی که به گفته کارشناسان قابل قبول است، اما مسئله اصلی کوتاهی در اجرای قانون است، چون در حال حاضر در باتلاق و دریا هم دست به ساخت‌وساز می‌زنند. بنابراین طبیعی نیست که شاهد چنین وقایعی باشیم و باید سهل‌انگاری‌ها در ساخت‌وساز خاتمه یابد. با این رویه نه تنها با جان عده‌ای از انسان‌ها بازی می‌شود، بلکه موجب هدررفت منابع طبیعی هم خواهد شد، زیرا در دور باطل بازسازی و نوسازی بناها قرار می‌گیریم.
روزنامه «خانمان» در شماره امروز به بررسی ریزش ساختمان‌های نوساز در 4 منطقه تهران می‌پردازد که در ادامه می‌خوانید.
کوتاهی در مرحله آزمایش خاک
در همین زمینه حسن محتشم، عضو هیئت مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان استان تهران به «خانمان» گفت: ساختمان‌ها باید براساس مقررات ملی ساختمان و سازمان نظام‌مهندسی ساخته شوند تا ایمنی، بهرهوری و مقاومت بیشتری داشته باشند. در حال حاضر در مرحله ساخت‌وساز مهندس ناظر و مجری حضور دارند و نقشه‌های معماری، محاسباتی، تاسیساتی و سایر مجوزها به تایید و امضای مهندسان می‌رسد. با توجه به سختگیری‌های اعمال شده در صدور مجوز بعید به نظر می‌رسد ساختمانی ساخته شود و مقاومت لازم را در این مرحله نداشته باشد.
این فعال صنعت ساخت‌وساز تشریح کرد: قبل از مراحل فوق ابتدا آزمایش خاک یکی از مهم‌ترین مراحل اجباری قبل از ساخت‌وساز است که برای تعیین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن انجام می‌شود. این تست قبل از شروع ساختمانسازی ضروری است و اهمیت زیادی برای حفظ ایمنی سازه دارد. با مشخص شدن تیپ خاک در آزمایشگاه، اقدامات لازم برای مقاوم‌سازی ساختمان انجام می‌شود. درواقع مکانیک خاک نشان می‌دهد زمین در چه موقیعتی است و چقدر مقاومت دارد و با توجه به ارتفاع و فضای اشغالی ساختمان چه ستون‌های در نظر بگیرند. بعضا دیده شده با توجه به آزمایش خاک، مهندس محاسب برای یک ساختمان باید ستون‌هایی در نظر بگیرد که زمان رانش زمین، ساختمان آسیب نبیند.این کارشناس بازار مسکن افزود: اگر ساختمان دچار کج‌شدگی یا ریزش شود به عدم دقت در محاسبات برمی‌گردد و نباید برای آن پروانه صادر می‌شد.
معضل فرونشست زمین
محتشم تصریح کرد: صرف‌نظر از موارد فوق طی چند سال گذشته با مشکل فرونشست زمین مواجه هستیم که ریشه در برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و سطحی دارد که اگر استانداردهای لازم را در ساخت ساختمان به کار نگرفته باشند، با ریزش و کج‌شدگی مواجه خواهیم شد. البته تا به‌حال ریزش ساختمان ناشی از فرونشست گزارش نشده است. اما اگر چنین اتفاقی برای یک ساختمان بیفتد، قابل سکونت نخواهد بود. چون ایمنی لازم را ندارد و باید به سرعت تخلیه شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه ضعف خاک در محدوده غرب و جنوب‌غربی دیده شده است، زمین‌شناسان باید بررسی‌های لازم را انجام دهند که اگر ساخت‌وساز در آن محدوده‌ها مخاطراتی دارد، هشدارهای لازم را بدهند.
در دریا و باتلاق هم ساخت‌وساز می‌کنند
محتشم در پاسخ به این سوال که آیا نباید در مناطقی که دچار ضعف خاک و یا در معرض سیلاب‌های جوان هستند دست به ساخت‌وساز زد، گفت: ساخت‌وساز با استفاده از تکنولوژی مدرن در هر نقطه‌ای حتی در دریا و باتلاق هم امکان‌پذیر است، فقط هزینه‌بر است. درواقع اگر آزمایش خاک گواه آن باشد که ضعیف است؛ باید بتن، سیمان و فولاد بیشتری صرف ساخت آن ساختمان شود که درصورت رعایت استانداردهای لازم و اصول مهندسی حتی می‌تواند در برابر زلزله مقاوم باشد.
برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی
همچنین عباس اکبرپور، دبیر انجمن مهندسان راه و ساختمان به علت کج‌شدگی و یا ریزش ساختمان‌های نوساز پرداخت و به «خانمان» گفت: گفت: متاسفانه به علت برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی بسیاری از ساختمان‌ها، جاده‌ها، زمین‌های بیابانی، غیربیابانی و شهری دچار نشست شده‌اند. البته در این میان نباید از حفر چاه برای تامین آب زمین‌های کشاورزی غافل شد که از زمان دولت احمدی‌نژاد به طور غیراصولی شدت گرفت.
وی ادامه داد: به طوری که در استان یزد حدودا ۲۰ برابر حدمجاز است. این در حالی است که زمانی که چاهی حفر می‌شود باید در نزدیکی آن دو چاه دیگر هم ایجاد شود که آب‌های روزمینی نظیر باران را جمع‌آوری کند تا سفره‌های زیرزمینی سیراب شوند. متاسفانه پس از انقلاب چاه‌های ورودی آب ساخته نشدند و فقط چاه‌های بهرهوری از آب حفر شدند. این تصمیمات غیرکارشناسی و نقض قوانین برای ساختمان‌های کشور فاجعه‌بار است و باید وزارتخانه‌های نیرو یا جهاد کشاورزی توجه لازم را داشته باشند.
مسیر ساخت ساختمان‌های مقاوم
وی در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی باید انجام داد تا در این مناطق ساختمان‌های مقاومی ساخته شود، گفت: باید در هر منطقه‌ای که قرار است ساخت‌وسازی انجام شود، بررسی لازم از نظر سطح آب‌های زیرزمینی صورت گیرد و متناسب با آن تمهیداتی برای شمع‌کوبی اندیشیده شود. همچنین باید به تعداد طبقات توجه کرد، چراکه هر چقدر ارتفاع ساختمان بلندتر باشد، زمینه‌های فرونشست را فراهم خواهد کرد. این بررسی‌ها باید از سوی مهندسان ژئوتکنیک و مهندسان طراح البته نه به صورت منفرد بلکه توسط شرکت‌های صاحب صلاحیت انجام شود تا تعداد طبقات، حجم و وزن ساختمان تایید شود. در مرحله بعد مهندسان سازه و معمار می‌توانند ورود کنند.
از گذشته عبرت نگرفتیم
اکبرپور تاکید کرد: برای بررسی علل و رفع مشکل ساختمان‌هایی که دچار ریزش و یا کج‌شدگی شده‌اند، باید شرکت‌هایی که صلاحیت مقاوم‌سازی را دارند ورود کنند. حدود ۱۵ یا ۲۰ سال پیش در شهرک نفت مشابه پدیده ریزش را تجربه کردیم. در آن زمان باید در آن محدوده ساختمان‌های دو طبقه ساخته می‌شد، اما از آنجایی که شهرداری پس از مدتی مجوز ساخت ۴ و ۵ طبقه را صادر کرد، ساختمان‌ها دچار دَوَران و ریزش شدند و ساکنان مجبور شدند در چادر زندگی کنند.
دبیر انجمن مهندسان راه و ساختمان افزود: متاسفانه از گذشته عبرت نمی‌گیریم و مسئولان تصمیم‌گیرنده هم تخصص و اطلاعات علمی کافی را ندارند که درنهایت سرمایه‌ها به باد می‌رود و مردم قربانی خواهند شد.
بنا بر گزارش پژوهشکده سوانح طبیعی، علت ریزش و کج‌شدگی ساختمان‌های نوساز، ضعف خاک و در معرض سیلاب بودن است. دلیلی که به گفته کارشناسان قابل قبول است، اما مسئله اصلی کوتاهی در اجرای قانون است، چون در حال حاضر در باتلاق و دریا هم دست به ساخت‌وساز می‌زنند. بنابراین طبیعی نیست که شاهد چنین وقایعی باشیم و باید سهل‌انگاری‌ها در ساخت‌وساز خاتمه یابد. با این رویه نه تنها با جان عده‌ای از انسان‌ها بازی می‌شود، بلکه موجب هدررفت منابع طبیعی هم خواهد شد، زیرا در دور باطل بازسازی و نوسازی بناها قرار می‌گیریم.
روزنامه «خانمان» در شماره امروز به بررسی ریزش ساختمان‌های نوساز در 4 منطقه تهران می‌پردازد که در ادامه می‌خوانید.
کوتاهی در مرحله آزمایش خاک
در همین زمینه حسن محتشم، عضو هیئت مدیره انجمن انبوه‌سازان مسکن و ساختمان استان تهران به «خانمان» گفت: ساختمان‌ها باید براساس مقررات ملی ساختمان و سازمان نظام‌مهندسی ساخته شوند تا ایمنی، بهرهوری و مقاومت بیشتری داشته باشند. در حال حاضر در مرحله ساخت‌وساز مهندس ناظر و مجری حضور دارند و نقشه‌های معماری، محاسباتی، تاسیساتی و سایر مجوزها به تایید و امضای مهندسان می‌رسد. با توجه به سختگیری‌های اعمال شده در صدور مجوز بعید به نظر می‌رسد ساختمانی ساخته شود و مقاومت لازم را در این مرحله نداشته باشد.
این فعال صنعت ساخت‌وساز تشریح کرد: قبل از مراحل فوق ابتدا آزمایش خاک یکی از مهم‌ترین مراحل اجباری قبل از ساخت‌وساز است که برای تعیین ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن انجام می‌شود. این تست قبل از شروع ساختمانسازی ضروری است و اهمیت زیادی برای حفظ ایمنی سازه دارد. با مشخص شدن تیپ خاک در آزمایشگاه، اقدامات لازم برای مقاوم‌سازی ساختمان انجام می‌شود. درواقع مکانیک خاک نشان می‌دهد زمین در چه موقیعتی است و چقدر مقاومت دارد و با توجه به ارتفاع و فضای اشغالی ساختمان چه ستون‌های در نظر بگیرند. بعضا دیده شده با توجه به آزمایش خاک، مهندس محاسب برای یک ساختمان باید ستون‌هایی در نظر بگیرد که زمان رانش زمین، ساختمان آسیب نبیند.این کارشناس بازار مسکن افزود: اگر ساختمان دچار کج‌شدگی یا ریزش شود به عدم دقت در محاسبات برمی‌گردد و نباید برای آن پروانه صادر می‌شد.
معضل فرونشست زمین
محتشم تصریح کرد: صرف‌نظر از موارد فوق طی چند سال گذشته با مشکل فرونشست زمین مواجه هستیم که ریشه در برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و سطحی دارد که اگر استانداردهای لازم را در ساخت ساختمان به کار نگرفته باشند، با ریزش و کج‌شدگی مواجه خواهیم شد. البته تا به‌حال ریزش ساختمان ناشی از فرونشست گزارش نشده است. اما اگر چنین اتفاقی برای یک ساختمان بیفتد، قابل سکونت نخواهد بود. چون ایمنی لازم را ندارد و باید به سرعت تخلیه شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه ضعف خاک در محدوده غرب و جنوب‌غربی دیده شده است، زمین‌شناسان باید بررسی‌های لازم را انجام دهند که اگر ساخت‌وساز در آن محدوده‌ها مخاطراتی دارد، هشدارهای لازم را بدهند.
در دریا و باتلاق هم ساخت‌وساز می‌کنند
محتشم در پاسخ به این سوال که آیا نباید در مناطقی که دچار ضعف خاک و یا در معرض سیلاب‌های جوان هستند دست به ساخت‌وساز زد، گفت: ساخت‌وساز با استفاده از تکنولوژی مدرن در هر نقطه‌ای حتی در دریا و باتلاق هم امکان‌پذیر است، فقط هزینه‌بر است. درواقع اگر آزمایش خاک گواه آن باشد که ضعیف است؛ باید بتن، سیمان و فولاد بیشتری صرف ساخت آن ساختمان شود که درصورت رعایت استانداردهای لازم و اصول مهندسی حتی می‌تواند در برابر زلزله مقاوم باشد.
برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی
همچنین عباس اکبرپور، دبیر انجمن مهندسان راه و ساختمان به علت کج‌شدگی و یا ریزش ساختمان‌های نوساز پرداخت و به «خانمان» گفت: گفت: متاسفانه به علت برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی بسیاری از ساختمان‌ها، جاده‌ها، زمین‌های بیابانی، غیربیابانی و شهری دچار نشست شده‌اند. البته در این میان نباید از حفر چاه برای تامین آب زمین‌های کشاورزی غافل شد که از زمان دولت احمدی‌نژاد به طور غیراصولی شدت گرفت.
وی ادامه داد: به طوری که در استان یزد حدودا ۲۰ برابر حدمجاز است. این در حالی است که زمانی که چاهی حفر می‌شود باید در نزدیکی آن دو چاه دیگر هم ایجاد شود که آب‌های روزمینی نظیر باران را جمع‌آوری کند تا سفره‌های زیرزمینی سیراب شوند. متاسفانه پس از انقلاب چاه‌های ورودی آب ساخته نشدند و فقط چاه‌های بهرهوری از آب حفر شدند. این تصمیمات غیرکارشناسی و نقض قوانین برای ساختمان‌های کشور فاجعه‌بار است و باید وزارتخانه‌های نیرو یا جهاد کشاورزی توجه لازم را داشته باشند.
مسیر ساخت ساختمان‌های مقاوم
وی در پاسخ به این سوال که چه اقداماتی باید انجام داد تا در این مناطق ساختمان‌های مقاومی ساخته شود، گفت: باید در هر منطقه‌ای که قرار است ساخت‌وسازی انجام شود، بررسی لازم از نظر سطح آب‌های زیرزمینی صورت گیرد و متناسب با آن تمهیداتی برای شمع‌کوبی اندیشیده شود. همچنین باید به تعداد طبقات توجه کرد، چراکه هر چقدر ارتفاع ساختمان بلندتر باشد، زمینه‌های فرونشست را فراهم خواهد کرد. این بررسی‌ها باید از سوی مهندسان ژئوتکنیک و مهندسان طراح البته نه به صورت منفرد بلکه توسط شرکت‌های صاحب صلاحیت انجام شود تا تعداد طبقات، حجم و وزن ساختمان تایید شود. در مرحله بعد مهندسان سازه و معمار می‌توانند ورود کنند.
از گذشته عبرت نگرفتیم
اکبرپور تاکید کرد: برای بررسی علل و رفع مشکل ساختمان‌هایی که دچار ریزش و یا کج‌شدگی شده‌اند، باید شرکت‌هایی که صلاحیت مقاوم‌سازی را دارند ورود کنند. حدود ۱۵ یا ۲۰ سال پیش در شهرک نفت مشابه پدیده ریزش را تجربه کردیم. در آن زمان باید در آن محدوده ساختمان‌های دو طبقه ساخته می‌شد، اما از آنجایی که شهرداری پس از مدتی مجوز ساخت ۴ و ۵ طبقه را صادر کرد، ساختمان‌ها دچار دَوَران و ریزش شدند و ساکنان مجبور شدند در چادر زندگی کنند.
دبیر انجمن مهندسان راه و ساختمان افزود: متاسفانه از گذشته عبرت نمی‌گیریم و مسئولان تصمیم‌گیرنده هم تخصص و اطلاعات علمی کافی را ندارند که درنهایت سرمایه‌ها به باد می‌رود و مردم قربانی خواهند شد.
