مسکن کوچک، انتخاب بین بد و بدتر

نظرات موافقان و مخالفان ساخت «خانه‌‌‌‌‌‌های بندانگشتی» بررسی می‌‌‌‌‌‌شود:

مسکن کوچک، انتخاب بین بد و بدتر

زندگی در خانه‌های کوچک با متراژ زیر ۵۰ متر علاوه بر اینکه دیگر رنگ و بویی از خانه ندارد و تنها خوابگاه اجباری برای زندگی قشر فرودست است که از نگاه فرهنگ ایرانی نیز نه محلی برای آسایش است و نه مشوقی برای افزایش فرزندآوری خانوار. با این حال خرید و حتی اجاره مسکن بزرگتر هم برای بسیاری از افراد به یک رویای دور و دراز تبدیل شده است. در چنین شرایطی طرح ساخت خانه‌‌‌‌‌‌های 25 تا 35 متری برای رهایی قشر مستاجر از اجاره‌‌‌‌‌‌نشینی مطرح شده است که هرچند به یقین استانداردهای لازم برای زندگی خانوار را ندارد، اما به نظر می‌‌‌‌‌‌رسد شاید در شرایط کنونی بتواند پاسخگوی نیاز بسیاری از خانواده‌‌‌‌‌‌هایی باشد که حتی در حسرت داشتن یک سقف و سرپناه کوچک به عنوان ملک شخصی برای رهایی از اجاره‌‌‌‌‌‌نشینی هستند.
در این راستا برخی کارشناسان معتقدند با توجه به بحران مسکن پیش‌رو در کلانشهرها احداث خانه‌های کوچک دیگر نه یک راهکار بلکه یک ضرورت است و باید برای مقابله با بحران مسکن و افزایش بیش از حد قیمت خانه و به تبع آن اجاره‌‌‌‌‌‌بها به سمت ساخت خانه‌های ارزان قیمت کوچک گام برداشت تا لااقل زوج‌های جوان مشکلات کمتری برای تشکیل زندگی داشته باشند. البته این طرح مخالفانی هم دارد و مخالفان بر این باورند که این واحد‌ها دیگر رنگ و بویی از خانه ندارد و تنها خوابگاه اجباری برای زندگی قشر فرودست است که از نگاه فرهنگ ایرانی نیز نه محلی برای آسایش است و نه مشوقی برای افزایش فرزندآوری. 
از سوی دیگر به نظر می‌رسد ساخت واحدهای 25 متری برای سازندگان مقرون به صرفه نیست و همچنین از لحاظ فرهنگی به نوعی عادی سازی فقر در جامعه است. در ادامه این گزارش «خانمان» به انعکاس نظرات برخی کارشناسان و فعالان ساختمانی درباره ساخت میکرو آپارتمان‌‌‌‌‌‌ها پرداخته است که می‌‌‌‌‌‌خوانید.

 حسین عبداللهی، تحلیلگر حوزه مسکن: 
سیاست کاهش متراژ از دهه 70 کلید خورد
کوچک کردن مقیاس خانه‌ها با هدف افزایش دسترسی مردم به مسکن ملکی، در گذشته تجربه شده و ناموفق بوده است. اواسط دهه 70 سیاست کاهش متراژ خانه‌ها کلید خورد و مردم از خانه‌های ویلایی 150 تا 200 متری وارد آپارتمان‌های کوچک تر75 متری شدند. قرار بود با این کار مردم به راحتی خانه‌دار شوند، اما حالا می‌بینیم که این مسئله حادتر شده و دسترسی مردم به خانه سخت‌تر! کوچک کردن خانه‌ها، راهکار جبران سیاست‌های اشتباه سال‌های گذشته در حوزه مسکن نیست. دلیل وضعیت کنونی عدم کنترل مسئولان از دلالی در بازار مسکن و کمبود تولید مسکن است و مسئولان می‌خواهند با کوچک کردن ابعاد خانه‌ها، این کم‌کاری را جبران کنند.

 صدیف بدری، عضو کمیسیون عمران مجلس: 
تولید مسکن با هر روشی مثبت است
در شرایط کنونی با توجه به بازار مسکن و مشکل کمبود عرضه در این حوزه، تولید مسکن از هر طریقی مثبت است، زیرا این مسئله، عرضه و تقاضا در بازار مسکن را به تعادل می‌رساند و درنهایت موجب کاهش قیمت مسکن می‌شود. برای اینکه این خانه‌ها باعث تجردگرایی در جامعه نشود، به افراد مجرد عرضه نخواهد شد و این مساکن نقطه آغازین برای زندگی افراد است و می‌توانند پس از گذشت چندین سال از زندگی متراژ مسکن خود را افزایش دهند.
 ایرج رهبر، رئیس انجمن انبوه‌سازان استان تهران:
خانه‌ 25 متری، مسکن مجردی است نه خانوار
نه تنها به عنوان یک سازنده با ساخت خانه‌های 25 متری موافق نیستم، بلکه ساخت میکرو آپارتمان‌های زیر 50 متر را مغایر با فرهنگ ایرانی و سیاست رشد جمعیت در کشور می‌دانم. خانه‌ 25 متری مسکن مجردی است نه خانوار. زندگی برای افراد مجرد و دانشجو در خانه‌های زیر 30 متر شاید ممکن باشد اما برای خانواده زندگی در این محیط کوچک سخت است به خصوص زمانی که دولت فعلی اعتقاد به رشد جمعیت دارد و در مذهب و فرهنگ ما نیز مسکن به محلی برای سکونت با آرامش تعبیر شده است و پیشنهاد ساخت خانه‌های 25 متری شاید در کشوری مثل ژاپن که محدودیت زمین دارد، ایده مناسبی باشد اما برای ایران که محدودیت زمین ندارد، ایده بیهوده‌ای است.

  فرشید ایلاتی، کارشناس مسکن:
تنزل مفهوم زندگی در خانه‌های 25 متری
مخالف با ساخت خانه‌های 25 متری هستم. ساخت مسکن استطاعت‌پذیر برای روند صاحب خانگی افراد مناسب است به طوری که فرد برای شروع از خرید یک خانه کوچک 60 متری شروع می‌کنند و بعد با پس‌انداز طی سال‌ها متراژ خانه را بزرگ‌تر می‌کنند؛ این مدل در روند خانه‌دار شدن افراد مناسب است. اگر افراد دهک پایین به دلیل فرودستی محکوم به زندگی در خانه‌های با متراژ پایین‌تر از میکروآپارتمان شوند دیگر مفهوم مسکن به خوابگاه و سرپناه تنزل می‌یابد و این موضوع عواقب فرهنگی و اجتماعی به دنبال دارد. مفهوم زندگی در خانه‌های 25 متری تحت تاثیر قرار می‌گیرد بنابراین دولت باید در سرانه‌های توسعه شهری کمبود مساحت خانه را برای خانوار جبران کند.

 بیت‌ا... ستاریان، کارشناس اقتصاد مسکن:
بحران کمبود مسکن با دستور جبران نمی‌شود
بحران کمبود مسکن با دستور جبران نمی‌شود. عوامل بازار مسکن تعیین می‌کند که نیاز متقاضیان بازار مسکن به چه متراژی از مسکن است نه دستور دولت. ساخت خانه 25متری به عنوان یک پیشنهاد قابل تامل است، اما بازار مسکن تعیین می‌کند که الگوی متراژی خانه در این زمان بر چه متراژی باشد. مسکن یک نیاز حیاتی است و اکنون که با بحران مسکن روبه‌رو هستیم و این امر زندگی خانوار را تحت تاثیر قرار داده، بررسی اینکه آیا ساخت‌ خانه‌‌‌‌‌‌های کوچک با فرهنگ ایرانی مغایر است یا خیر در درجه دوم قرار می‌گیرد.

 فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان:
خانه‌ کوچک در علاقه خانوار ایرانی نیست
به لحاظ فرهنگی تمایل و علاقه خانوار ایرانی به داشتن خانه‌های بزرگ و ویلایی است. ساخت خانه‌های 25 متری در ایران علاوه بر اینکه نیاز خانوار را رفع نمی‌کند بلکه با این متراژ دیگر از مفاهیم مسکن هم خارج می‌شود و کارکرد خوابگاهی دارد. شاید در یک خانه 25 متری هم بتوان زندگی کرد اما تامین کننده ذائقه خانوار ایرانی نیست و دولت به عنوان بزرگ‌ترین مالک در بازار مسکن، که خود به واسطه دستگاه‌های متولی عامل افزایش قیمت و بحران در بازار مسکن شده است، باید شرایط فعالیت بازیگران اصلی بازار مسکن و بخش خصوصی را با ابزارهای تامین مالی از منابع بانکی و تامین زمین تسهیل کند و از مداخله در این حوزه امتناع کند.