رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه تاکید کرد
احتمال کوچ سرمایه‌گذاران ایران به ترکیه
ترکیه پس از سه سال تلاش، از لیست خاکستری گروه ویژه اقدام مالی (FATF) خارج شد. این خبر از این حیث حائز اهمیت است که قرار است دوباره، در‌های اقتصاد جهان، به روی ترکیه باز شود. آن هم درست در زمانی که رقابت اقتصادی میان ایران و این همسایه طی سال‌های اخیر بسیار جدی‌تر از همیشه شده است.
در این رقابت، ترکیه فرصت جذب سرمایه‌گذار خارجی را به دست آورده است. این در حالی است که نرخ تشکیل سرمایه در ایران منفی است. سرمایه‌گذاران خارجی از ترس تحریم، ریسک سرمایه‌گذاری در ایران را به جان نمی‌خرند و فعالان اقتصادی داخلی نیز به دلیل فضای نامساعد کسب‌وکار و همچنین نبود ثبات اقتصادی، تاب و توان افزایش سرمایه‌گذاری را ندارند.
ترکیه در سال گذشته نیز در مرز خروج از لیست خاکستری بود؛ اما مشکل رمزارز‌ها و دستورالعمل‌های جدید درباره آن، این زمان را افزایش داد. کارشناسان اقتصادی، معتقدند که امکان تصویب FATF و برگشت ایران به لیست عادی در طول دوره یک دولت وجود ندارد؛ زیرا جابه‌جایی از لیست سیاه به خاکستری از زمان تایید ایران، حدود ۱۸ ماه است. بدین ترتیب بعد از اضافه شدن ایران به لیست خاکستری نیز حدود ۲ تا ۵ سال زمان می‌برد تا ایران به لیست اعضای عادی بازگردد. در این میان، هزینه فرصت عدم‌الحاق به FATF، خروج شرکت‌های خارجی از ایران و همچنین بسته‌تر شدن در‌های ایران به روی جهان است؛ اقدامی که نرخ تشکیل سرمایه در کشور را بیش از پیش کاهش می‌دهد.
امکان مبادله با دنیا را نداریم
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه به تفاوت جایگاه ایران و ترکیه در FATF اشاره کرد و به تابناک گفت: به طور کلی، ایران خارج از معاهده FATF است. این در حالی است که ترکیه در لیست خاکستری قرار داشت و مانند ایران جزو کشور‌های لیست سیاه شمرده نمی‌شد.
مهرداد سعادت‌دهقان، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه یادآوری کرد: گزاره «ترکیه در لیست سیاه نبود» به این معنا است که ارتباطات مالی و مبادلات تجاری این کشور با جهان قطع نشده بود. به همین دلیل هم از ابتدا، وضعیت این کشور مانند ایران که گرفتاری‌های زیادی در زمینه مبادلات جهانی دارد، نبود. رشد و توسعه کشورها، به پارامتر‌های متعددی بستگی دارد؛ اگر بخواهیم ترکیه را با ایران مقایسه کنیم، نخست باید به این مسئله اشاره کرد که کشور ما به طور کلی خارج از معاهده FATF بود.
این فعال اقتصادی، بزرگترین مطالبه بخش خصوصی را الحاق به FATF دانست و اظهار کرد: پیوستن به FATF همواره، خواسته واقعی بخش خصوصی بوده است؛ چراکه بدون خروج از لیست سیاه و خاکستری، امکان مبادله با دنیا به شکل رسمی وجود ندارد.
وی هزینه نپیوستن به FATF برای ایران را چنین شرح داد: ترکیه پیش از این هم، تجارت آزاد و بین‌الملل داشت؛ با کمی نکته‌سنجی می‌توان نگرانی از خروج دوباره سرمایه از ایران را حس کرد.
با سبز شدن ترکیه در لیست، ممکن است برخی از تاجران و شرکت‌های بخش خصوصی به فکر سرمایه‌گذاری دوباره در این کشور بیفتند و از راه ترکیه، مراودات خود را انجام دهند چرا که ترکیه حالا دیگر از لیست خاکستری بیرون آمده و لازم نیست سرمایه‌گذاران هزینه اضافه‌ای برای دور زدن تحریم پرداخت کنند.
ضرورت پیوستن به FATF
سعادت معتقد است: حتی اگر فرآیند قرارگیری ایران در لیست سبز مدت‌ها طول بکشد، تلاش برای پیوستن به FATF ضروری است.
وی با تاکید بر همین مسئله خاطرنشان کرد: ایران باید تحت هر شرایطی به FATF ملحق شود. اگر قرار باشد سیاست‌گذار به این فکر کند که خروج از لیست سیاه، زمانبر است، تنها هزینه فرصت عدم الحاق به FATF را افزایش داده است. این که دولت به راه دراز پیش‌رو نگاه کند و از ورورد به آن پشیمان شود، به هیچ‌وجه منطقی نیست. باید هر چه زودتر نظر کمیته سلامت مالی را جلب کنیم و در مسیر توسعه گام برداریم. این که ورود ترکیه به لیست سبز چند سال طول کشید، به این معنا نیست که ایران هم چندین سال معطل تایید سلامت مالی خود خواهد شد.
خسارت نپیوستن به FATF بالا است
رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه، هزینه عدم الحاق به FATF را بسیار بزرگ و غیرقابل تصور دانست و افزود: خسارت ناشی از عدم الحاق به FATF را نمی‌توان اندازه‌گیری کرد، اما بسیار بیشتر از آنچه که عموم مردم، تصور می‌کنند، است. مردم درباره فرصت‌سوزی‌های عظیم به دلیل نبود FATF، دیتا و اطلاعاتی ندارند. این در حالی است که تاجران و شرکت‌های بازرگانی صادراتی و وارداتی، مجبورند ارتباط خود را حفط کنند. توسعه، بدون جذب سرمایه‌گذار و سرمایه‌گذاری در خارج از کشور، محقق نمی‌شود. زیرا توسعه به معنای سرمایه‌گذاری یک‌طرفه خارجی‌ها در کشور نیست. فعالان اقتصادی داخلی نیز باید بتوانند خارج از مرز‌های ایران هم سرمایه‌گذاری کنند تا رشد، توسعه و تبادل فرهنگ، با ارتباط اقتصادی کشورها اتفاق بیفتد.
به گفته کارشناسان روابط بین‌الملل، FATF یک سازمان فرادولتی است که سیاست‌ها و استانداردهای مبارزه با جرایم مالی، ازجمله پولشویی و تامین مالی تروریسم را طراحی و ترویج می‌کند. تعدادی زیادی از سازمان‌های بین‌المللی به‌عنوان ناظر در FATF شرکت می‌کنند. صندوق بین‌المللی پول (IMF)، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، بانک جهانی و پلیس بین‌الملل ازجمله این سازمان‌ها هستند.
اگر کشوری در لیست خاکستری و سیاه FATF قرار بگیرد، شانس ادغام در نظام بانکی جهانی را از دست خواهد داد. کاهش مبادلات تجاری بین‌المللی، تحریم‌های اقتصادی از سوی صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی، ADB و البته سایر کشورها از دیگر پیامدهای قرار گرفتن در لیست سیاه و خاکستری است.
در این رقابت، ترکیه فرصت جذب سرمایه‌گذار خارجی را به دست آورده است. این در حالی است که نرخ تشکیل سرمایه در ایران منفی است. سرمایه‌گذاران خارجی از ترس تحریم، ریسک سرمایه‌گذاری در ایران را به جان نمی‌خرند و فعالان اقتصادی داخلی نیز به دلیل فضای نامساعد کسب‌وکار و همچنین نبود ثبات اقتصادی، تاب و توان افزایش سرمایه‌گذاری را ندارند.
ترکیه در سال گذشته نیز در مرز خروج از لیست خاکستری بود؛ اما مشکل رمزارز‌ها و دستورالعمل‌های جدید درباره آن، این زمان را افزایش داد. کارشناسان اقتصادی، معتقدند که امکان تصویب FATF و برگشت ایران به لیست عادی در طول دوره یک دولت وجود ندارد؛ زیرا جابه‌جایی از لیست سیاه به خاکستری از زمان تایید ایران، حدود ۱۸ ماه است. بدین ترتیب بعد از اضافه شدن ایران به لیست خاکستری نیز حدود ۲ تا ۵ سال زمان می‌برد تا ایران به لیست اعضای عادی بازگردد. در این میان، هزینه فرصت عدم‌الحاق به FATF، خروج شرکت‌های خارجی از ایران و همچنین بسته‌تر شدن در‌های ایران به روی جهان است؛ اقدامی که نرخ تشکیل سرمایه در کشور را بیش از پیش کاهش می‌دهد.
امکان مبادله با دنیا را نداریم
رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه به تفاوت جایگاه ایران و ترکیه در FATF اشاره کرد و به تابناک گفت: به طور کلی، ایران خارج از معاهده FATF است. این در حالی است که ترکیه در لیست خاکستری قرار داشت و مانند ایران جزو کشور‌های لیست سیاه شمرده نمی‌شد.
مهرداد سعادت‌دهقان، رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه یادآوری کرد: گزاره «ترکیه در لیست سیاه نبود» به این معنا است که ارتباطات مالی و مبادلات تجاری این کشور با جهان قطع نشده بود. به همین دلیل هم از ابتدا، وضعیت این کشور مانند ایران که گرفتاری‌های زیادی در زمینه مبادلات جهانی دارد، نبود. رشد و توسعه کشورها، به پارامتر‌های متعددی بستگی دارد؛ اگر بخواهیم ترکیه را با ایران مقایسه کنیم، نخست باید به این مسئله اشاره کرد که کشور ما به طور کلی خارج از معاهده FATF بود.
این فعال اقتصادی، بزرگترین مطالبه بخش خصوصی را الحاق به FATF دانست و اظهار کرد: پیوستن به FATF همواره، خواسته واقعی بخش خصوصی بوده است؛ چراکه بدون خروج از لیست سیاه و خاکستری، امکان مبادله با دنیا به شکل رسمی وجود ندارد.
وی هزینه نپیوستن به FATF برای ایران را چنین شرح داد: ترکیه پیش از این هم، تجارت آزاد و بین‌الملل داشت؛ با کمی نکته‌سنجی می‌توان نگرانی از خروج دوباره سرمایه از ایران را حس کرد.
با سبز شدن ترکیه در لیست، ممکن است برخی از تاجران و شرکت‌های بخش خصوصی به فکر سرمایه‌گذاری دوباره در این کشور بیفتند و از راه ترکیه، مراودات خود را انجام دهند چرا که ترکیه حالا دیگر از لیست خاکستری بیرون آمده و لازم نیست سرمایه‌گذاران هزینه اضافه‌ای برای دور زدن تحریم پرداخت کنند.
ضرورت پیوستن به FATF
سعادت معتقد است: حتی اگر فرآیند قرارگیری ایران در لیست سبز مدت‌ها طول بکشد، تلاش برای پیوستن به FATF ضروری است.
وی با تاکید بر همین مسئله خاطرنشان کرد: ایران باید تحت هر شرایطی به FATF ملحق شود. اگر قرار باشد سیاست‌گذار به این فکر کند که خروج از لیست سیاه، زمانبر است، تنها هزینه فرصت عدم الحاق به FATF را افزایش داده است. این که دولت به راه دراز پیش‌رو نگاه کند و از ورورد به آن پشیمان شود، به هیچ‌وجه منطقی نیست. باید هر چه زودتر نظر کمیته سلامت مالی را جلب کنیم و در مسیر توسعه گام برداریم. این که ورود ترکیه به لیست سبز چند سال طول کشید، به این معنا نیست که ایران هم چندین سال معطل تایید سلامت مالی خود خواهد شد.
خسارت نپیوستن به FATF بالا است
رئیس اتاق مشترک ایران و ترکیه، هزینه عدم الحاق به FATF را بسیار بزرگ و غیرقابل تصور دانست و افزود: خسارت ناشی از عدم الحاق به FATF را نمی‌توان اندازه‌گیری کرد، اما بسیار بیشتر از آنچه که عموم مردم، تصور می‌کنند، است. مردم درباره فرصت‌سوزی‌های عظیم به دلیل نبود FATF، دیتا و اطلاعاتی ندارند. این در حالی است که تاجران و شرکت‌های بازرگانی صادراتی و وارداتی، مجبورند ارتباط خود را حفط کنند. توسعه، بدون جذب سرمایه‌گذار و سرمایه‌گذاری در خارج از کشور، محقق نمی‌شود. زیرا توسعه به معنای سرمایه‌گذاری یک‌طرفه خارجی‌ها در کشور نیست. فعالان اقتصادی داخلی نیز باید بتوانند خارج از مرز‌های ایران هم سرمایه‌گذاری کنند تا رشد، توسعه و تبادل فرهنگ، با ارتباط اقتصادی کشورها اتفاق بیفتد.
به گفته کارشناسان روابط بین‌الملل، FATF یک سازمان فرادولتی است که سیاست‌ها و استانداردهای مبارزه با جرایم مالی، ازجمله پولشویی و تامین مالی تروریسم را طراحی و ترویج می‌کند. تعدادی زیادی از سازمان‌های بین‌المللی به‌عنوان ناظر در FATF شرکت می‌کنند. صندوق بین‌المللی پول (IMF)، سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، بانک جهانی و پلیس بین‌الملل ازجمله این سازمان‌ها هستند.
اگر کشوری در لیست خاکستری و سیاه FATF قرار بگیرد، شانس ادغام در نظام بانکی جهانی را از دست خواهد داد. کاهش مبادلات تجاری بین‌المللی، تحریم‌های اقتصادی از سوی صندوق بین‌المللی پول، بانک جهانی، ADB و البته سایر کشورها از دیگر پیامدهای قرار گرفتن در لیست سیاه و خاکستری است.
